نگرانی از «سندروم سلمان رشدی»

فعال منتقد در تورنتو هدف حمله هکری سپاه قرار گرفت
نگرانی از «سندروم سلمان رشدی»
تهدید امنیت پیشرفته

گزارش پیش‌رو پس از آن منتشر شد که تیم تحقیقاتی رازنت، خانم راحیل رضا، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر ۷۵ ساله پاکستانی-کانادایی را در جریان حمله گروه «بچه گربه ملوس» در هدف قراردادن ایشان به عنوان طعمه برای حمله به سایر فعالان اجتماعی، قرار داد.

گزارش اولیه از نشت اطلاعات از گروه بچه گربه ملوس: لینک

نشت اطلاعات از گروه بچه گربه ملوس: لینک

گزارش نشریه کانادایی نشنال پست: لینک (بایگانی)، نویسنده: Chris Lambie

به زودی اطلاعات تکمیلی و تحقیق عمیق روی حملات سایبری این گروه، نیز در رازنت منتشر خواهد شد.


راحیل رضا، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر ۷۵ ساله پاکستانی-کانادایی، پس از آنکه به‌دست هکرهای وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هدف قرار گرفت، نسبت به امنیت جانی خود به شدت ابراز نگرانی کرده است. او که از منتقدان سرسخت بنیادگرایی اسلامی است، می‌گوید افشای اطلاعات شخصی‌اش او را در معرض خطر حملات خودسرانه قرار داده و این وضعیت را به «سندروم سلمان رشدی» تشبیه می‌کند. این تهدیدها پس از ترور یکی از همکاران روزنامه‌نگارش در پاکستان، که او نیز به دلیل فعالیت‌هایش هدف قرار گرفته بود، ابعاد جدی‌تری به خود گرفته است.

هشدارهایی از دو سوی قاره

خانم رضا می‌گوید اخیراً دو هشدار جداگانه دریافت کرده که نشان می‌دهد در تیررس دیجیتال سپاه پاسداران قرار گرفته است. ابتدا، گروهی از مخالفان ایرانی مقیم کالیفرنیا و سپس یک تحلیلگر در نیویورک به او اطلاع دادند که ایمیل‌هایش توسط هکرها رصد شده و گزارشی تفصیلی از فعالیت‌های او تهیه شده است. یکی از این مخالفان در پیامی به او نوشت: «شما در رادار ایران هستید.» این هشدارها در حالی به دست او رسید که به تازگی از خبر ترور دوست و همکار روزنامه‌نگارش، امتیاز میر، در پاکستان مطلع شده بود و این هم‌زمانی، نگرانی‌های او را دوچندان کرد.

«بچه گربه ملوس»؛ ردپای هکرهای سپاه

بر اساس اطلاعات منتشر شده، گروه هکری مسئول این عملیات با نام‌های «ای‌پی‌تی۳۵» (APT35) یا «بچه گربه ملوس» (Charming Kitten) شناخته می‌شود که از گروه‌های سایبری وابسته به سپاه پاسداران است. این هکرها با نفوذ به حساب ایمیل راحیل رضا، فعالیت‌های او را از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ زیر نظر داشته‌اند. نتیجه این جاسوسی، گزارشی محرمانه بوده که بر اساس تحلیل بیش از ۲۳ هزار ایمیل ارسالی و دریافتی او تهیه شده است. به نوشته وب‌سایت «رازنت» که به افشای جاسوسی‌های گسترده می‌پردازد، این اسناد در یک حساب کاربری ناشناس با نام «کیتن‌باسترز» (KittenBusters) منتشر شده است.

محتوای گزارش سپاه از فعالیت‌های رضا

گزارشی که هکرهای سپاه درباره خانم رضا تهیه کرده‌اند، شامل عکس و شرح کاملی از مواضع و فعالیت‌های او به زبان فارسی است. در این گزارش ذکر شده که او با برخی ایرانیان در ارتباط بوده و از طرفداران ممنوعیت حجاب و برقع در اماکن عمومی است. همچنین به درخواست او در سال ۲۰۱۲ از دولت کانادا برای ممانعت از مهاجرت شهروندان کشورهای «تروریستی» مانند ایران اشاره شده است. این گزارش او را به عنوان حامی اصلاحات در اسلام و نویسنده کتاب «جهاد آن‌ها، نه جهاد من» معرفی می‌کند. فعالیت‌های او در انجمن «مسلمانان رو به فردا» که شعار آن مقابله با خشونت و تعصب و دفاع از حقوق بشر است، از دیگر موارد ذکر شده در این پرونده‌سازی امنیتی است.

ترور همکار روزنامه‌نگار و تماس‌های تهدیدآمیز

آنچه وضعیت را برای راحیل رضا هراسناک‌تر می‌کند، ارتباط احتمالی این تهدیدها با ترور همکارش، امتیاز میر، در پاکستان است. آقای میر که روزنامه‌نگاری فعال در زمینه گفت‌وگوی بین ادیان بود، در سپتامبر ۲۰۲۲ در قالب هیئتی به اسرائیل سفر کرده بود. او در سپتامبر سال جاری میلادی هدف حمله افراد مسلح قرار گرفت و چند روز بعد بر اثر شدت جراحات درگذشت. گروه تروریستی «لشکر ثارالله (مقاومت الحسینی)» مسئولیت این ترور را بر عهده گرفت و صراحتاً به فعالیت‌های او در زمینه صلح بین ادیان و سفرش به اسرائیل به عنوان انگیزه قتل اشاره کرد. رضا می‌گوید این گروه تروریستی ارتباط نزدیکی با حکومت ایران دارد و تأکید می‌کند: «روز بعد از ترور امتیاز میر، خانواده و دوستان من تماس‌هایی دریافت کردند که سراغ مرا می‌گرفتند. آیا این یک تصادف است؟ من این‌طور فکر نمی‌کنم.»

«سندروم سلمان رشدی»؛ نگرانی از حملات خودسرانه

راحیل رضا معتقد است که گزارش سپاه مستقیماً حاوی تهدید به قتل نیست، اما هدف آن «افشاگری» و معرفی او به عنوان یک هدف مشروع به افراط‌گرایان است. او این رویکرد را «سندروم سلمان رشدی» می‌نامد و توضیح می‌دهد: «آن‌ها اطلاعات و عکس مرا منتشر می‌کنند تا یک جوان اسلام‌گرای افراطی آن را ببیند و با خود فکر کند که این زن علیه ایران و نظام است، پس علیه اسلام است و یک مرتد به شمار می‌رود و اگر او را بکشم، به بهشت خواهم رفت.» اشاره او به سرنوشت سلمان رشدی، نویسنده‌ای است که پس از فتوای روح‌الله خمینی برای دهه‌ها تحت تعقیب بود و در سال ۲۰۲۲ توسط یک جوان ۲۷ ساله در نیویورک مورد حمله با چاقو قرار گرفت. رضا می‌گوید: «این دقیقاً ترس من است. در کشورهایی مثل پاکستان و ایران، متعصبان مذهبی بدون فکر عمل می‌کنند و گمان می‌کنند با حذف افرادی مثل من، به دین خود خدمت می‌کنند.»

نمونه مسیح علی‌نژاد و الگوی تکرارشونده

ترس و نگرانی راحیل رضا بی‌اساس نیست. تلاش حکومت ایران برای ساکت کردن منتقدان در خارج از کشور سابقه‌ای طولانی دارد. یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها، طرح ربودن و ترور مسیح علی‌نژاد، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان ایرانی-آمریکایی در نیویورک بود. در مارس گذشته، دو مرد در ارتباط با این توطئه محکوم شدند. رسانه‌ها گزارش دادند که این طرح توسط دولت ایران سازماندهی شده و بخشی از یک دهه تلاش خشونت‌آمیز برای هدف قرار دادن مخالفان در خارج از کشور بوده است. این موارد نشان می‌دهد که تهدیدها علیه منتقدان، از مرحله جاسوسی سایبری فراتر رفته و به اقدامات عملی نیز منجر شده است.

واکنش پلیس کانادا و پیچیدگی‌های دیپلماتیک

پس از اطلاع از هک شدن اطلاعاتش، خانم رضا با یکی از مقامات ارشد پلیس تورنتو تماس گرفت. به او توصیه شد که موضوع را به بخش محلی پلیس گزارش دهد. او می‌گوید: «دو افسر به منزل من آمدند، اما به نظر می‌رسید درک درستی از ماهیت ایدئولوژیک این تهدیدها ندارند. یکی از آن‌ها از من پرسید آیا موضوع را به سفارت ایران گزارش داده‌ام؟ من فقط نگاهش کردم و گفتم سفارت ایرانی در کار نیست.» کانادا در سال ۲۰۱۲ روابط دیپلماتیک خود را با ایران به دلیل نگرانی از امنیت دیپلمات‌هایش و حمایت تهران از سازمان‌های تروریستی قطع کرد و سفارتخانه‌های دو کشور تعطیل شدند. رضا همچنین از طریق یک وکیل، موضوع را به پلیس فدرال کانادا (RCMP) اطلاع داده اما هنوز پاسخی دریافت نکرده است.

تحلیل کارشناس: سرکوب فراملی، یک استراتژی سیستماتیک

توماس ژونو، استاد امور عمومی و بین‌الملل در دانشگاه اتاوا که در حال تحقیق روی کتابی درباره سرکوب فراملی ایران است، می‌گوید این اتفاق «کاملاً با یک الگوی بسیار گسترده‌تر که به طور سیستماتیک از سوی ایران مشاهده می‌کنیم، مطابقت دارد.» او توضیح می‌دهد: «تاکتیک‌های ارعاب برای ساکت کردن، لکه‌دار کردن و بی‌اعتبار کردن روزنامه‌نگاران، کنشگران و فعالان حقوق بشر، چیزی است که ایران در مقیاس بسیار وسیع انجام می‌دهد.» او معتقد است هرچند بعید است رضا با فتوایی مانند مورد رشدی مواجه شود، اما نباید تأثیر این فشارها را نادیده گرفت.

هدف؛ ایجاد ترس و فرسایش روانی

به گفته ژونو، شدت این تاکتیک‌ها «هزینه‌های سنگین جسمی، عاطفی و روانی بر قربانیان تحمیل می‌کند، کار آن‌ها را کند کرده و باعث بی‌اعتبار شدنشان می‌شود.» او می‌افزاید که هدف قرار دادن افرادی مانند رضا باعث «ایجاد ترس» در میان جامعه بزرگ‌تری از مخالفان می‌شود. این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: «نیازی نیست به دنبال منطق خاصی بگردیم که چرا او هدف قرار گرفته و نه فردی مشهورتر. نکته اصلی، پیامی است که با این کار ارسال می‌شود و آن پیام، گسترش وحشت است.»

دهه‌ها فعالیت علیه افراط‌گرایی

راحیل رضا در پاکستان متولد شد و در سال ۱۹۸۸ به همراه خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرد. او خود را یک فعال حقوق بشر مادام‌العمر معرفی می‌کند و می‌گوید: «کار اصلی من همواره روشنگری علیه رادیکالیسم، افراط‌گرایی و اسلام‌گرایی بوده است. این یک نبرد دائمی بوده است.» پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲3 توسط حماس به اسرائیل، او به یکی از حامیان صریح حق اسرائیل برای دفاع از خود تبدیل شد. رضا که تاکنون ۱۳ بار به اسرائیل سفر کرده، همکاری نزدیکی با جامعه یهودیان کانادا دارد و این مواضع، او را بیش از پیش به هدفی برای گروه‌های تندرو تبدیل کرده است.

اراده‌ای که با تهدید قوی‌تر می‌شود

با وجود تمامی این فشارها و تهدیدها، راحیل رضا قصد ندارد از فعالیت‌های خود دست بکشد. او با قاطعیت می‌گوید که این ارعاب‌ها نتیجه معکوس خواهد داشت: «هرچه آن‌ها بیشتر تلاش کنند مرا بترسانند، اراده من برای روشنگری قوی‌تر می‌شود.» او تأکید می‌کند که به مبارزه خود علیه خشونت، افراط‌گرایی و نفرت ادامه خواهد داد و صدای خود را خاموش نخواهد کرد.